Beynimizde hareketlerimizi kontrol eden ve bundan sorumlu olanhücreler bulunur. Bu hücrelerden kimyasal maddeler salgılanır. Bunlardan biriside dopamindir. Dopamin beyine gelen bilgileri bir sinir hücresinden diğerineaktarır. Böylece vücut dengesi sağlanmış olur. Fakat bu hücrelerin bir kısmıhasar gördüğünde ya da azaldığında dopamin salgılanamaz.İşte azalmış dopamin sonucu vücutta titreme, yavaş hareket etmegibi vücudun dengesinin bozulmasıyla ortaya çıkan hastalığa parkinson hastalığıdenilmektedir.
Parkinson, yavaş vesinsi seyreden bir hastalıktır. Hastalık on yıl gibi bir süre boyunca sürekliilerler. Ne ölümcül bir hastalıktır ne de felce neden olur. Başlangıcında tektaraflı belirtiler görülürken daha sonra bu bütün vücuda yayılır. Belirtilerinşiddeti her hastada farklıdır. Hastalık genelde 40 yaşından sonra görülür veerkeklerde görülme sıklığı biraz daha fazladır.
PARKİNSON HASTALIĞI NASIL ORTAYA ÇIKAR?
Parkinsonhastalığının, beyinde dopamin salgılayan hücrelerin hasarı sonucu ortayaçıktığını söylemiştik. Fakat bu hasarın neden ortaya çıktığı henüzbilinmemektedir. Genetik yatkınlık ve çevresel faktörlerin birlikte buhastalıkta rol oynadığı düşünülmektedir. Örneğin eroin kullanan bazı kişilerdeparkinson belirtileri görülmeye başlanmış, bunun da eroinde bulunan bir maddeninbeyindeki hücreleri öldürdüğü için oluştuğu açıklanmıştır. Fakat bu konudaçalışmalar hala sürmekte ve henüz kesin bir kanıt yoktur. Aileden gelen(kalıtsal) faktörlere bağlı parkinson hastalığı daha çok genç yaşlarda ortayaçıkmıştır. Fakat bu sadece yüzde 5’lik bir dilimdir. Ayrıca bulaşıcı birhastalık da değildir.
BELİRTİLERİ NELERDİR?
Sinsi ve yavaşseyreden bir hastalık olduğu için uzun süre farkedilmeyebilir. Genelde ilkbelirti elde veya bir vücut yarımında titremedir. Hastanın daha önceki yıllarıincelendiğinde öne eğik durma ya da yürürken kolunu sallamama görülebilir.Temel olarak hastada titreme görülür. Parkinson hastalarının çoğunda bu vardır.İstirahat halinde bile titreme devam eder. Tabiki her titreme parkinsonbelirtisi değildir. Günlük aktivite sırasında, heyecan, sinir gibi durumlardatitreme olur. Bu normaldir. Bir diğer belirti hareketlerde yavaşlama olmasıdır.Hasta günlük işlerini yaparken zorlanır. Yemek yerken, bir tarafa dönerken,yavaşlama söz konusudur ve bunlar güçlükle yapılır.
Hasta hekim tarafındanmuayene edildiğinde, hekim kas sertliği ile karşılaşır. Zaten hasta da bununfarkındadır. Normalde kişi gevşemiş haldeyken kasların da gevşemesi gerekirfakat parkinson hastalarında kas gergindir.
Diğer belirtiler ise şunlardır:
§ kişinin yazdıklarının okunaksız olması, küçük yazmaya başlamak,
§ yavaş yürümek, yürürken ayakları yere sürmek,
§ vücudun öne doğru eğik bir şekilde durması,
§ depresyon, sıkıntılı ruhhali,
§ kas ağrıları,
§ konuşma bozukluğu, kısık sesle ve donuk konuşmak,
§ yürürken kolların sallanmaması,
§ terleme, hipotansiyon (tansiyon düşüklüğü),
§ yutma zorluğu.
PARKİNSON HASTALIĞI TANISI
Parkinson hastalığınatanı koymak için özel bir yöntem yoktur. Laboratuvar ya da röntgen tetkiklerisonucu da bunun anlaşılması mümkün değildir. Fakat uzman bir nörologun hastadanve hastanın yakınlarından aldığı bilgiler, ayrıca yaptığı muayene sonucu tanıkoyabilir.
PARKİNSON HASTALIĞI TEDAVİSİ
Parkinson hastalığınıntedavisinin amacı hastayı aktif, bağımsız, kendi başına işini yapabilen halegelmesinı sağlamaktır. Yapılan tedavi sonucu hastanın her şeyi düzelecek diyebir şey yoktur. Zaten parkinson hastalığında kullanılan sınırlı sayıda ilaççeşidi vardır. Bu ilaçlar ya eksik dopamini sağlar, ya onun gibi etki yapar yada dopaminin parçalanmasını engelleyerek kullanımını arttırır. Tedavi sırasındabu ilaçların oluşabilecek yan etkilerini belirleyip ortadan kaldırmakönemlidir. Fakat her ne olursa olsun ilacın yan etkisi görüldü diye ilacıbırakmak ya da doktor değiştirmek yanlıştır. İlacı bırakmak yanlıştır çünkühastalık belirtileri tekrar ortaya çıkar. İlaç tedavisiyle kas sertliği,titreme, hareketlerdeki yavaşlığın düzelme ihtimali yüksektir. Tamamendüzelmese de azalmasını sağlayacaktır. Bunun yanında konuşma bozukluğu, donukyüz ifadesi, yazma bozukluğu, terleme gibi sorunlar da düzelebilir.
Tedavi de bir diğerönemli nokta psikolojik olarak hastanın kaybettiklerini tekrar hastayakazandırmaktır. Parkinson tedavisinde aile ve hekimin bir arada çaba göstermesihastanın kendisini daha iyi hissetmesini sağlar ve hastanın yaşam standartınıarttırır. Aileden gelen desteğin katkısı fazla olacaktır.