Sağlıklı birbeynin nasıl yaşlandığını ve bu değişimlerin hafızamızı nasıl etkilediğinibiliyor musunuz?
Zaman zaman unutkanlıklar yaşadığınızda Alzheimer başlangıcıolduğunuzdan mı korkuyorsunuz? Aslında günlük hayatta karşılaştığınızunutkanlıkların tümünün yoğunluktan kaynaklandığını biliyor muydunuz? Ancakbilinen bir gerçek var ki o da yaşımız ilerledikçe beynimizin fonksiyonlarındada bazı kayıpların yaşandığı.
Genellikle beynimizin bedenimizdeki diğer organlardan daha farklıolduğunu düşünürüz. Halbuki, beynimiz de tıpkı diğer organlarımızda olduğu gibizaman içinde bazı değişimler yaşar. Genel kanının aksine beyindeki sinirhücreleri yaşla birlikte toplu şekilde yok olmaya başlamaz. Araştırmalar, bazınöronların gerçekten de kaybedildiğini ancak yavaş da olsa yeni nöronüretiminin olduğunu göstermektedir. Aslında olan beyindeki sinir hücrelerininküçülmeye başlamasıdır.
20’li yaşlar: Buyaşlardaki insanlar uzun süreli anılar oluşturmak ve karmaşık muhakemeleryapabilmek anlamında zihinsel kapasitelerinin en üst noktasında olurlar.Yaratıcılığın da bu yıllarda zirve yapma olasılığı vardır.
30’lu yaşlar: Önemsizderecede de olsa nöron küçülmesi yoluyla beyinhacmi yavaş yavaş gerilemeye başlar. Gerçekleştirilecek bilişseltestler bazı bölgelerde meydana gelen küçük gerilemeleri tespit edebilir. Fakatbilişsel gerilemeye dair bu küçük işaretler genellikle ne birey ne deçevresindekiler tarafından fark edilmez.
40’lı yaşlar: Kırklıyaşlardaki pek çok insan, başta aktif (kısa dönem) hafıza alanında olmak üzerebazı zihinselişlemlerde biraz yavaşlama olduğunu hisseder. Telefon numaraları hatırlamak, kafadan hesap yapmanın yorucuolması
50’li yaşlar: Elliliyaşlarda beyin hacmi azalma sürecinin hızlanmasıyla birlikte hafızada ve diğerbaşka kavrama alanlarında daha belirgin değişiklikler ortaya çıkacaktır. Buyaşlardaki kişilerde yeni bir şey öğrenmek biraz daha fazla zamangerektirir ancak öğrenilen bilgiler genellikle unutulmaz. Kelimelerive isimleri hatırlamak eskiye göre daha uzun sürer. Aynı anda birden fazla işlemeşgul olmak daha zor hale gelir.Ayrıntılara olan ilgi azalır. Yaşanmış bir olayın gerçekleştiği yeri ve zamanıhatırlamak zorlaşır. Görsel-mekansal işlem yapmak daha güçleşir.
60’lı yaşlar: Beyinhacmindeki kayıplar devam eder. Beynin hafıza ve diğer bilişsel becerileri içingerekli olan yapılar özellikle tehlikeye açıktır. Söz konusu yapılar gençlikyıllarına kıyasla yüzde 25 oranında küçülmüş olabilir. 50’li yaşlarda kendinigöstermeye başlayan bilişsel değişiklikler 60’lı yaşlarda daha da fark edilirhale gelir.Bilişsel işlem yapma hızı daha da yavaşlayarak yeni bilgi öğrenme veya karmaşıkzihinsel işlerde uzmanlaşmak daha da zorlaşır.
70’li yaşlar ve sonrası: 70’li ve80’li yaşlarındaki insanların bilişsel kabiliyetleri büyükfarklılıklar gösterir. Birçoğu bu yaşlarda uyanıklığını korumak bir yana bilgiedinmeye devam ederler. Diğerleri için, yani bedenleri yüksek tansiyon,diyabet, aşırı alkol kullanımı gibi sağlık sorunları nedeniyle tahrip olmuşinsanlarda hafıza ve genel bilişsel becerilerde ciddi gerilemeler gözlemlenir. Bunamasorunu yaşayan kişilerde bu bozukluğun belirtileri genellikle 75-80 yaşlarıarasında görülmeye başlar.